Wydawnictwo Literackie
Dzieła Witolda Gombrowicza w Wydawnictwie Literackim
Agnieszka Stawiarska
Gombrowicz w przedwojennej Polsce
Wydawnictwo Literackie
Kraków 2001
© Wydawnictwo Literackie
147 x 207
316 pages
ISBN 83-08-03186-2
paperback
Stawiarska pisze o młodości, początkach kariery i wreszcie o świadomym pisarstwie Gombrowicza w latach 30-tych. W ten sposób uzupełnia lukę w znajomości przedwojennego okresu w życiu pisarza, którego nie wyczerpywały znane dotąd zbiory wspomnień. Autorka korzysta z prasy, materiałów archiwalnych oraz korespondencji i na ich podstawie znakomicie porządkuje fakty. Interesuje ją zarówno rodzina (pasjonujące rozdziały o dziadkach i rodzicach pisarza), koledzy, szkoła, środowisko – ziemiańskie, artystyczne, które ukształtowały młodego, nieopierzonego Gombrowicza. Przy okazji poznajemy mniej znane oblicze polskiego dwudziestolecia – koła ziemianek czy niechęć do Żydów. Stawiarska pokusiła się też o przebadanie wątków biograficznych w twórczości pisarza (wyjaśniając na przykład pierwowzór profesora Bladaczki).
Włodzimierz Bolecki (red.)
Autobiografia pośmiertna
Wydawnictwo Literackie
Kraków 2002
© Rita Gombrowicz
© for selection and compostition by Włodzimierz Bolecki
© Wydawnictwo Literackie
145 x 275
376 pages
ISBN 83-08-03251-6
paperback
Pod tym zaskakującym tytułem kryje się po prostu opowieść Gombrowicza o sobie samym. Teksty składające się na tę pośmiertną autobiografię są fragmentami z wybranych dzieł pisarza. Całość została uporządkowana chronologicznie, czasami poddana montażowi. Redaktor książki, Włodzimierz Bolecki, informuje jednak gdzie dokonano skrótów oraz lokalizuje cytaty. Świetna lektura dla wszystkich, oprowadzająca po życiu – także duchowym – Witolda Gombrowicza.
Michał Głowiński
Gombrowicz i nadrealizm
Wydawnictwo Literackie
Kraków 2002
© Wydawnictwo Literackie
© Michał Głowiński
125 x 195
288 pages
ISBN 83-08-03247-8
paperback
Głowiński prezentuje swój imponujący dorobek gombrowiczowski. Głównym wątkiem jego rozważań staje się nadrealizm rozumiany jako intertekstualizm, czyli gra z tradycją literacką. U Gombrowicza sięganie po formy powieści pikarejskiej, szekspiryzmu, staropolszczyzy, romantyzmu czy też egzystencjalizmu prowadzi zawsze do parodii. Głowiński powraca do Pornografii (przy okazji której doszedł niegdyś do teorii „parodii konstruktywnej”), analizuje opowiadania przedwojenne, komentuje Ślub, poświęca trochę uwagi sporowi z Dantem, zajmuje się eseistyką pisarza, prezentuje też nowy szkic o Gombrowiczu-młodym krytyku. Wszystko to czyni we właściwy sobie, niezwykle przejrzysty i konsekwentny sposób.
Witold Gombrowicz
Nasz dramat erotyczny
Wydawnictwo Literackie
© Rita Gombrowicz
© Wydawnictwie Literackie
Kraków 2003
118 x 171
80 pages
ISBN 83-08-03374-1
hardback
Zbiór ośmiu artykułów, znalezionych przez Ritę Gombrowicz w 1979 r., a napisanych przez Gombrowicza po hiszpańsku i publikowanych w argentyńskim piśmie „Aquí Está” w latach 1944-45. Jorge Alejandro (ówczesny pseudonim pisarza) rozpatruje – czasami z ironią, czasami w tonie poważnym – kwestie erotyczne Argentyńczyków z punktu widzenia Europejczyka. By podratować swój budżet, Gombrowicz planował zebranie tekstów w książkę i wydanie ich pod tytułem Nuestro drama erótico – nigdy jednak do tego nie doszło. Dopiero dzisiaj, po latach, książka ukazuje się w Wydawnictwie Literackim, które przygotowuje serię książeczek tego typu (Opowiadania o przyrodzie i zwierzętach, Opinie o literaturze polskiej).
Michał Paweł Markowski
Czarny nurt. Gombrowicz, świat, literatura
Wydawnictwo Literackie Kraków 2004 © Wydawnictwie Literackie 123 x 197 410 pages ISBN 830-08-0361-1 paperback
Autor proponuje świeże spojrzenie na twórczość Gombrowicza. W kręgu zainteresowań Markowskiego – jednego z najciekawszych teoretyków i filozofów literatury w Polsce – znalazły się głównie te kwestie, które w dotychczasowej „gombrowiczologii” konsekwentnie omijano. Posługując się nowoczesną metodologią, Markowski z finezją szkicuje obraz Gombrowicza, jakiego nie znaliśmy: zmysłowego, niezrozumiałego, pełnego sprzeczności. (cyt. za: www.wl.net.pl/ksiazka.php?id=1081)
Ewa Graczyk
Przed użyciem wstrząsnąć. Gombrowicz w okresie przedwojennym
Wydawnictwo Literackie
(zapowiedź)
Książka Ewy Graczyk proponuje nowe spojrzenie na przedwojenną twórczość Gombrowicza. Autorka odważnie korzysta z różnych metodologii (studia gender, psychoanaliza, feminizm, elementy hermeneutyki czy tradycyjnej historii literatury), żadnej nie ulega jednak do końca. Graczyk przygląda się napisanym przed wojną utworom, próbując doprowadzić do wybuchu ich „ładunku” i ujawnić w ten sposób charakter dzieła (stąd tytuł książki). Autorka dba, by na jej interpretacje przedwojennego dorobku Gombrowicza nie wpływały kwestie dotyczące przyszłych utworów. Unika też autokomentarzy pisarza. Dzięki temu udaje się jej przedstawić historię kształtowania się podmiotowości autora Pamiętnika…, pokazać jak owa podmiotowość oscyluje pomiędzy językiem symbolicznym i cielesnym (Ferdydurke), czy też w jaki sposób Gombrowicz dialoguje z czytelnikiem (felietony i krytyka).
Janusz Margański
Geografia pragnień. Opowieść o Gombrowiczu
Wydawnictwo Literackie
(zapowiedź)
Nowa książka Margańskiego to opowieść o konflikcie Gombrowicza-pisarza uciekającego przed narzuconymi przez społeczeństwo rolami (syna, mężczyzny, artysty, kochanka, patrioty), a jednocześnie przetwarzającego swe lęki w sztukę i tworzącego w ten sposób nową (auto)mitografię dwudziestowiecznego artysty. Przyjęty porządek chronologiczny układa się w biograficzne studium nad życiem pisarza – od dzieciństwa, poprzez szkołę, Argentynę, Berlin i Francję (swoista geografia przemian), co pozwala na ukazanie procesu przyjętej przez pisarza strategii. Margański ujawnia paradoksy Gombrowicza, jego mistyfikacje, pisanie jako autoterapię, przekuwanie słabego w silne; kusi go też analiza tradycyjnej koncepcji mitu Południa uosabiającego młodość, żywotność, seksualność (Francja, Retiro, Tandil) oraz Północy – Europy i jej powiewu śmierci.
Michał Paweł Markowski
Nieuchwytny zwierzak. Gombrowicz, życie, literatura
Wydawnictwo Literackie
(zapowiedź)
Przekorna książka przynosząca nową interpretację twórczości Gombrowicza. Markowski zaczyna lekturę dzieł pisarza w innym miejscu niż to dotąd czyniono; dochodzi też do zupełnie odmiennych wniosków. Jest to czytanie wbrew instrukcjom pozostawionym przez Gombrowicza oraz postępującym za nim komentatorom. W tej nietypowej monografii Markowski nie waha się podważać akademickich już dzisiaj tez Błońskiego czy Jarzębskiego. I tak autor przestawia akcenty ważności, przedstawiając pisarza jako piewcę głupoty czy też przypisując deformację bohaterów czynnikom wewnętrznym, a nie zewnętrznym, jak dotąd głoszono. Nieuchwytny zwierzak posiada wyraźną podbudowę filozoficzną, ujawnia się też zainteresowanie autora najnowszą literaturą amerykańską.
Klementyna Suchanow
Argentyńskie przygody Gombrowicza
Wydawnictwo Literackie
(zapowiedź)
Opowieść Suchanow jest bliskim biografistyce opracowaniem argentyńskiego okresu w życiu Gombrowicza (1939-1963). Autorka relacjonuje podróż i pierwsze dni pisarza w Buenos Aires, skandal w Teatro del Pueblo w 1940 r., omawia nieznane dotąd felietony z lat 1940-1941, opisuje także powojenne kontakty z komunistami, historię tłumaczenia Ferdydurke oraz pasjonujące intrygi Banco Polaco. Przy okazji książka prezentuje historię emigracji polskiej w Argentynie, sylwetki niektórych osób – artystów, dziennikarzy, przyjaciół Gombrowicza. Jest też wglądem w skomplikowane dzieje polskich układów politycznych po 1945 r. Przygody… są owocem zarówno podróży, archiwalnej pracy historyka, jak i dziennikarskiego śledztwa. Książka zawiera imponującą liczbę unikalnych zdjęć.
słowo/obraz terytoria
Monika Żółkoś
Ciało mówiące. Iwona, księżniczka Burgunda Witolda Gombrowicza
słowo/obraz terytoria
Gdańsk 2001
© słowo/obraz terytoria
165 x 234
200 pages
ISBN 83-88560-81-6
paperback
Niezwykle przenikliwa i imponująca analiza teatralnych inscenizacji Iwony, księżniczki Burgunda. Sztuka mało ceniona przez autora, a także badaczy literatury, paradoksalnie cieszy się wielką popularnością wśród reżyserów. Autorkę interesują aktorskie wcielenia „dumnej Anemii”, „Cimcirymci”; Żółkoś uważa bowiem, że role te odzwierciedlają nie tylko indywidualne, ale też kulturowe sposoby myślenia o ciele. Iwona grająca mimiką (Barbara Kraftówna z prapremierowego przedstawienia z 1957), Iwona niema i otępiała Darii Trafankowskiej (1983), Iwona pornograficzna Caroline Ebner (reż. Karin Beier, 1996), Iwona-kopciuch Bergmana (1995), Iwona drapieżna Cieleckiej (reż. Grzegorza Jarzyny, 1997). Autorka książki analizuje ich cielesność z perspektywy antropologicznej i filozoficznej. Żółkoś doskonale orientuje się w ruchach awangardowych teatru XX wieku, co jest dodatkową zaletą książki.
Piotr Millati
Gombrowicz wobec sztuki. Wybrane zagadnienia
słowo/obraz terytoria
Gdańsk 2002
© Piotr Millati
© słowo/obraz terytoria
140 x 225
376 pages
ISBN 83-89405-15-6
paperback
Millatiego interesują poglądy Gombrowicza na sztukę. Tropi je w sposób dociekliwy i dogłębny – dobrym przykładem jest omawiany motyw „ręki” i „dłoni” w opisach muzyki u Gombrowicza. Dzięki takim szczegółowym studiom udaje się autorowi odtworzyć portret artysty wraz z właściwą mu ekspresją, fascynacją wielkimi (szkic o Tomaszu Mannie), wskazać na pokrewieństwa i powinowactwa (np. z Witkacym), a przede wszystkim – wyławiając sprzeczności w relacjach pisarza – udaje się mu klarownie zrekonstruować poglądy na poezję, malarstwo i muzykę. I tu Millati dokonuje przełomu – odkrywa u autora ataków na malarstwo wrażliwość i wyobraźnię w odbiorze tej dziedziny sztuki.
praca zbiorowa
Kalendarz Gombrowicza na 2004 rok
słowo/obraz terytoria
Gdańsk 2004
© słowo/obraz terytoria
190 x 260
376 pages
hardback
Kalendarz ma popularyzować osobę i dzieło Witolda Gombrowicza. Zawiera wybór – najsłynniejszych i najbardziej charakterystycznych – fragmentów utworów i wypowiedzi pisarza. Pod datami dziennymi znaleźć można informacje o najważniejszych zdarzeniach z jego życia i twórczości. Całość dopełnia bogata ikonografia: zdjęcia rodzinne, portrety fotograficzne, podobizny rękopisów i dokumentów. Kalendarz powinien jednak pełnić również funkcje praktyczne. Czytelne oznaczenie dat, dni tygodnia i miesięcy oraz przejrzysty układ stron pozwalają na swobodne notatki, a nawet na większe zapisy, wspomnienia i świadectwa mijającego czasu. Dzięki temu kalendarz może się stać przedmiotem najściślej „osobistym” – nie tylko narzędziem organizacji codziennej pracy, lecz również rodzajem dziennika pisanego pod dyktando życia. Kalendarz został wydany z okazji Roku Witolda Gombrowicza 2004 w ramach Projektu Jabłonna Janusza Palikota. Mecenasem przedsięwzięcia jest Polmos Lublin S.A.
(cyt. za: http://www.terytoria.com.pl/ksiazka.php?id=240)
Wydawnictwo Dolnośląskie
Jerzy Jarzębski
Witold Gombrowicz
Wydawnictwo Dolnośląskie
Wrocław 2004
© Wydawnictwo Dolnośląskie
200 x 140
220 pages
ISBN 83-7384-170-9
hardback
Książka z pięknej serii „A to Polska właśnie”. Jarzębski, wybitny gombrowiczolog, podejmuje próbę uporządkowania biografii pisarza. Jego książka będzie pierwszą tego typu, długo wyczekiwaną, pozycją na naszym rynku. Autor trzyma się chronologii wydarzeń, przedstawiając Gombrowicza w kolejnych odsłonach jego życia. Budząca zachwyty szata graficzna – duża ilość zdjęć, przystępność i popularyzatorski charakter tekstu czynią książkę niezwykle interesującą zarówno dla początkujących, jak i dla zaawansowanych wielbicieli twórczości autora Ferdydurke. Jak zawsze książki z tej serii, Witold Gombrowicz stanowić będzie bibliofilski okaz, a wytrawne pióro Jarzębskiego już teraz zapewnia powodzenie książki.
Oficyna Naukowa
Dagmara Jaszewska
Nasza niedojrzała kultura. Postmodernizm inspirowany Gombrowiczem
Oficyna Naukowa
Warszawa 2002
© Oficyna Naukowa
134 x 250
204 pages
ISBN 83-88164-59-7
paperback
Gombrowicz jako postmodernista? Czemu nie? Już przecież od jakiegoś czasu przebąkiwano o możliwości wpisania go w ten nurt. Książka Jaszewskiej jest właśnie taką próbą, ale wygenerowaną na polskim gruncie. Jaszewska definiuje postmodernizm jako relatywizm w kontekście wyboru i wolności i jest to raczej „postmodernizm kawiarniany”, jak nazywa go sama autorka, choć punktem odniesienia często stają się rozważania Jeana Baudrillarda oraz Zygmunta Baumana. Gombrowicz zostaje ukazany jako prekursor niedojrzałości (Ferdydurke napisana już przed II wojną światową), czyli „postmodernizmu po polsku”. Jaszewska analizuje współczesny relatywizm formy, ponowoczesną wolność-niedojrzałość, estetyzację jako postmodernistyczną ucieczkę od wolności oraz strategie wobec formy (np. nacjonalizm). Jest to raczej „gombrowizowanie postmodernizmu” niż „postmodrnizowanie Gombrowicza”.
Prószyński i S-ka
Leszek Nowak
Gombrowicz. Człowiek wobec ludzi
Prószyński i S-ka
Warszawa 2000
© Prószyński i S-ka
142 x 202
328 pages
ISBN 83-7255-032-8
paperback
Gombrowicz jako filozof! Leszek Nowak wydobywa z dzieł wielkiego pisarza oryginalną filozofię społeczną. Ciekawszą i lepszą – jak twierdzi – niż na przykład marksistowska czy katolicka. Co ważniejsze, analiza Gombrowiczowskiego modelu człowieka może nas wprowadzić na trop jednego z głównych nierozwiązanych problemów myśli współczesnej. Książka powinna wywołać olbrzymią dyskusję. Do boju rzucą się zarówno literaturoznawcy, jak i filozofowie. Bynajmniej jednak nie jest to rzecz tylko dla profesjonalistów. Z wypiekami na twarzy przeczyta ją każdy, kto wielbi „Gombra”.
Zagadnienia poruszane w tekście Leszka Nowaka są uzupełnione i rozszerzone esejami innych autorów, poświęconymi m.in. egzystencjalizmowi, strukturalizmowi i psychoanalizie.
(cyt. za: http://www.proszynski.pl/asp/fiszka.asp?ksiazka_id=1538).
Joanna Siedlecka
Jaśnie Panicz
Prószyński i S-ka
Warszawa 2003
© Joanna Siedlecka
162 x 240
315 pages
ISBN 83-7337-367-5
hardback
Czwarte, wznowione wydanie Jaśnie Panicza znanej autorki reportaży o postaciach literatury (Witkacy, Kosiński, Herbert). Jaśnie Panicz to relacje osób z rodziny, przedwojennej służby Gombrowiczów, kolegów ze szkoły oraz od kawiarnianego stolika. Przybliżają nam one młodzieńca wchodzącego w świat literatury, choć nie brak też opowieści powojennych – kolegi z banku, pracowników Radia Wolna Europa czy Czesława Miłosza. Dzięki tym wspomnieniom poznajemy Gombrowicza od drugiej strony, często zanim zdążył nałożyć sobie maskę geniusza czy burzyciela zasad. Komentarze Siedleckiej są skąpe i dyskretne, autorka skupia się przede wszystkim na portretowaniu. Jaśnie Panicz to także obfitość archiwalnych zdjęć, dodatkowo obecne wydanie wzbogacone zostało o nowe, unikatowe zdjęcia pierwszej miłości Gombrowicza oraz dziadków i pradziadków pisarza.
Universitas
Ewa Płonowska-Ziarek
Grymasy Gombrowicza. W kręgu problemów modernizmu, społeczno-kulturowej roli płci i tożsamości narodowej
Universitas
Kraków 2001
© Universitas
ISBN 83-7052-594-6
Niniejszy tom składa się z trzech części, z których każda – odzwierciedlając zasadnicze problemy badawcze modernizmu – skupia się na zagadnieniach najbardziej absorbujących w karierze pisarskiej Gombrowicza. Punkt wyjścia stanowią rozważania o jego estetyce, potem następuje zwrot ku zagadnieniom związanym z wpływem doświadczenia kulturowego przemieszczenia – pobyt Gombrowicza na obczyźnie w Argentynie i Francji – na karierę pisarską, a kończy się omówieniem powiązań między pisarstwem eksperymentalnym a krytyką kategorii narodowości i heteroseksualnego modelu męskości. Postscriptum zawiera analizy historii recepcji i tłumaczenia tekstów Gombrowicza w Stanach Zjednoczonych i daje krytyczne omówienie bibliografii przedmiotowej dostępnej w języku angielskim. Całość prezentuje Gombrowicza nie tylko jako ważniejszego pisarza awangardowego, ale także jako teoretyka i krytyka kultury nowoczesności.
(cyt. za: http://www.universitas.com.pl/index.php?PST=ksiazka&id=1497)
Jan Błoński
Forma, śmiech i rzeczy ostateczne. Studia o Gombrowiczu
Universitas
Kraków 2002
© Universitas
ISBN 83-242-0169-6
To próba odpowiedzi Jana Błońskiego na pytania dotyczące Gombrowicza: Jaka była „metafizyka” pisarza? Jak Gombrowicz radził sobie z własną polskością? Jak odnosił się do literatury? Dlaczego pisał sztuki, choć nigdy (lub niezmiernie rzadko) chodził do teatru? Takich pytań są oczywiście dziesiątki, Jan Błoński wybrał te najbardziej go intrygujące. Książkę zamykają wspomnienia Autora z kilku spotkań z Gombrowiczem.
(cyt. za: http://www.universitas.com.pl/index.php?PST=ksiazka&id=1694)
Marian Bielecki
Literatura i lektura. O metaliterackich i metatekstowych poglądach Witolda Gombrowicza
Universitas
Kraków 2004
© Universitas
ISBN 83-242-0389-3
Książka na pierwszy rzut oka dotyka problemu wielokrotnie już w gombrowiczologii omawianego. A jednak praca nie jest ani rekapitulacją wcześniejszych interpretacji, ani dopisywaniem do nich własnych gloss. Horyzonty myślowe autora zakreśla jako przeszłość – strukturalizm, jako teraźniejszość – postmodernizm. Tym samym autor dokonuje aktualizacji dzieła Gombrowicza: posługując się chwytem antycypacyjnym, nagina jego dzieła do aktualnego stanu metodologii.
(cyt. za: http://www.universitas.com.pl/index.php?PST=ksiazka&id=2101)
Marek Zybura (red.)
Patagończyk w Berlinie. Witold Gombrowicz w oczach krytyki niemieckiej
Universitas
Kraków 2004
© Universitas
ISBN 83-242-0265-X
Antologia dwudziestu rozpraw z lat 1962-2001 dokumentujących niemiecką recepcję Gombrowicza: od pierwszych, datujących się na lata 60. i 70. tekstów, ogólnie wprowadzających pisarza na niemiecką scenę intelektualną, przez klasyczne już rozprawy znakomitego tłumacza literatury polskiej, Karla Dedeciusa, czy wybitnego polonisty z Fryburga, Rolfa Fiegutha, aż po najnowsze, prowokacyjne odczytania twórczości Gombrowicza w kontekście literatury homoerotycznej czy też „politycznej psychologii Polaków”. Każdy z zamieszczonych w tomie szkiców przynosi świadectwo indywidualnego, nierzadko bardzo oryginalnego odczytania twórczości autora Ferdydurke, dokonanego przez pryzmat niemieckiej kultury, estetyki i literatury. W rezultacie tak skomponowana całość nie tylko pozwala dostrzec niewidoczne lub niedoceniane wcześniej strony tego pisarstwa, ale także spojrzeć na klasyczne polskie „przeklęte problemy”, których odkrywczym eksploratorem i bezlitosnym krytykiem był pisarz.
(cyt. za: http://www.universitas.com.pl/index.php?PST=ksiazka&id=1912)